Mới đầu năm 2025, hàng loạt công ty đã thực hiện các đợt cắt giảm nhân sự quy mô lớn, khiến nhiều người lao động rơi vào cảnh mất việc. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa không còn là viễn cảnh xa vời mà đang trực tiếp thay đổi thị trường lao động với tốc độ chóng mặt.
Những công việc từng được xem là ổn định nay đứng trước nguy cơ bị thay thế hoặc thu hẹp đáng kể. Trong bối cảnh này, việc nhận diện những ngành nghề có rủi ro cao trước sự phát triển của AI trở thành mối quan tâm hàng đầu của cả người lao động lẫn doanh nghiệp.
Đối với các bậc cha mẹ đang lập kế hoạch cho tương lai của con cái và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp đang xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực, việc hiểu rõ những công việc nào có nguy cơ bị AI thay thế là điều quan trọng.
Ông Kieran Gilmurray – Giám đốc AI, ảnh: DSD
Những công việc có nguy cơ đối diện với ‘bão sa thải’ cao nhất
1. Nhập liệu và xử lý dữ liệu
Nhân viên nhập liệu và xử lý dữ liệu là một trong những nhóm dễ bị AI tự động hóa nhất. Các thuật toán học máy hiện có thể xử lý lượng dữ liệu khổng lồ với tốc độ và độ chính xác vượt xa khả năng của con người. Theo báo cáo của McKinsey Global Institute, 69% nhiệm vụ xử lý dữ liệu có thể được tự động hóa bằng các công nghệ hiện tại.
2. Nhân viên chăm sóc khách hàng
Mặc dù sự tương tác của con người vẫn có giá trị trong dịch vụ khách hàng, nhưng chatbot và trợ lý ảo được hỗ trợ bởi AI ngày càng đảm nhiệm nhiều công việc xử lý yêu cầu thông thường. Một nghiên cứu của Gartner dự đoán rằng vào năm 2025, 95% các tương tác dịch vụ khách hàng sẽ được thực hiện bởi AI.
3. Công nhân sản xuất và lắp ráp
Robot và AI từ lâu đã thay đổi ngành sản xuất. Báo cáo của Oxford Economics dự đoán rằng đến năm 2030, có thể có tới 20 triệu việc làm trong lĩnh vực sản xuất trên toàn cầu bị thay thế bởi robot.
4. Ngành vận tải và hậu cần
Với sự phát triển của phương tiện tự hành, các công việc trong ngành vận tải đang gặp rủi ro lớn. Một nghiên cứu của American Center for Mobility ước tính rằng các phương tiện tự động có thể thay thế tới 294.000 công việc lái xe tải đường dài chỉ riêng ở Mỹ.
5. Nhân viên bán hàng
Thương mại điện tử và các hệ thống gợi ý dựa trên AI đang định hình lại ngành bán lẻ. Theo Hiệp hội Bán lẻ Anh (British Retail Consortium), 12% công việc bán lẻ đã biến mất tại Anh kể từ năm 2008, một phần do tự động hóa.
6. Chuyên viên phân tích nghiên cứu thị trường
AI có thể xử lý và phân tích lượng dữ liệu khổng lồ một cách nhanh chóng, khiến một số khía cạnh của nghiên cứu thị trường trở nên tự động. Tuy nhiên, việc phát triển chiến lược vẫn đòi hỏi sự nhạy bén của con người.
7. Biên tập viên và dịch giả
Xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) đã có những bước tiến đáng kể, giúp tự động hóa việc hiệu đính và dịch thuật cơ bản. Tuy nhiên, những nội dung đòi hỏi sự tinh tế và sắc thái ngữ nghĩa vẫn cần đến chuyên môn của con người.
8. Bác sĩ X-quang và kỹ thuật viên chẩn đoán
AI ngày càng giỏi trong việc phân tích hình ảnh y tế. Một nghiên cứu được công bố trên The Lancet Digital Health cho thấy AI có thể phát hiện bệnh qua hình ảnh y tế với độ chính xác tương đương với các chuyên gia y tế con người.
9. Chuyên viên phân tích tài chính
Dù các chiến lược tài chính phức tạp vẫn cần có sự tư vấn từ con người, nhưng nhiều nhiệm vụ phân tích tài chính thông thường có thể được tự động hóa. Báo cáo của Ủy ban Ổn định Tài chính (Financial Stability Board) cho thấy 28% công việc trong lĩnh vực ngân hàng tại Anh có nguy cơ cao bị tự động hóa.
10. Kế toán và nhân viên ghi sổ
Phần mềm kế toán tự động sử dụng AI có thể thực hiện nhiều nhiệm vụ kế toán cơ bản. Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh (UK Office for National Statistics) cho biết khoảng 25,4% công việc của kế toán viên có chứng chỉ và kế toán viên công chứng có nguy cơ cao bị tự động hóa.
Những công việc ít có nguy cơ bị thay thế trong tương lai
Bên cạnh những ngành nghề có rủi ro cao, cũng cần nhấn mạnh những công việc ít có khả năng bị AI thay thế trong tương lai gần:
– Nhóm nghề sáng tạo: Nghệ sĩ, nhà văn, nhạc sĩ và nhà thiết kế dựa vào sự sáng tạo độc đáo và trí tuệ cảm xúc của con người thuộc vào nhóm ngành nghề này. Tuy nhiên, chúng ta cũng không được chủ quan.
– Nhân viên y tế: Dù AI có thể hỗ trợ trong việc chẩn đoán, nhưng những vai trò đòi hỏi sự đồng cảm và ra quyết định phức tạp như bác sĩ và y tá vẫn giữ vững được vị trí của mình.
– Giáo viên và nhà giáo dục: Yếu tố con người trong giáo dục, đặc biệt là việc phát triển tư duy phản biện và kỹ năng xã hội, là điều không thể thay thế.
– Nhân viên công tác xã hội và tư vấn viên: Những công việc đòi hỏi trí tuệ cảm xúc cao, sự thấu cảm và khả năng giao tiếp giữa con người với con người rất khó để tự động hóa.
– Thợ lành nghề: Thợ điện, thợ sửa ống nước và thợ mộc thực hiện các nhiệm vụ phức tạp với nhiều biến số, khó bị thay thế.
– Lãnh đạo doanh nghiệp và nhà chiến lược kinh doanh: Ra quyết định ở cấp cao, xây dựng chiến lược và lãnh đạo đòi hỏi khả năng đánh giá và thích ứng linh hoạt của con người.
Lực lượng lao động tương lai cần làm gì?
Dù AI đe dọa một số công việc, nó cũng mở ra những cơ hội mới. Theo báo cáo Future of Jobs Report 2020 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), đến năm 2025, AI có thể khiến 85 triệu việc làm biến mất nhưng đồng thời tạo ra 97 triệu công việc mới phù hợp hơn với sự phân công lao động giữa con người, máy móc và thuật toán.
Đối với các bậc phụ huynh và nhà lãnh đạo doanh nghiệp, bài học quan trọng là thúc đẩy khả năng thích ứng và học hỏi không ngừng của thế hệ trẻ. Những kỹ năng bổ trợ cho AI, như tư duy phản biện, sáng tạo, trí tuệ cảm xúc và giải quyết vấn đề phức tạp, sẽ ngày càng trở nên giá trị.
Tác động của AI đến thị trường lao động là sâu rộng và không thể tránh khỏi. Dù một số công việc có nguy cơ cao bị tự động hóa, sự thay đổi công nghệ này cũng mang lại những cơ hội mới. Thách thức đặt ra cho cá nhân, doanh nghiệp và các tổ chức giáo dục là chuẩn bị sẵn sàng bằng cách phát triển các kỹ năng bổ sung cho AI.
Đối với các bậc cha mẹ, việc hướng dẫn con cái phát triển bộ kỹ năng linh hoạt và xây dựng tư duy học tập suốt đời là điều cốt lõi. Với các doanh nghiệp, đầu tư vào các chương trình đào tạo lại và nâng cao kỹ năng cho nhân viên sẽ giúp họ thích ứng tốt hơn với sự chuyển đổi này.
Trong tương lai, cách tiếp cận hiệu quả nhất có thể là con người và AI làm việc cùng nhau, tận dụng những thế mạnh của cả hai. Bằng cách hiểu rõ những rủi ro và cơ hội mà AI mang lại, chúng ta có thể chuẩn bị tốt hơn cho lực lượng lao động của ngày mai, đối mặt với những thách thức và tận dụng những cơ hội phía trước.
Nguồn: https://doisongphapluat.nguoiduatin.vn/10-nganh-nghe-nam-giua-bao-sa-thai-nam-2025-va-ca-tuong-lai-co-nganh-tung-rat-hot-gio-that-nghiep-nhan-nhan-a510368.html
Xem thêm: Bão sa thải “giật cấp 12” vẫn không thể ảnh hưởng được đến ngành nghề này!
Bão sa thải quét qua đã tác động không nhỏ đến thị trường lao động, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng các công việc liên quan đến an ninh mạng trên thực tế còn có thể tăng về nhu cầu bất chấp cơn bão này. Bởi lẽ, những người làm về mảng an ninh mạng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro bị tấn công mạng.
Trong nghiên cứu của ISC2 đối với 1.000 giám đốc điều hành của C-suite ở 5 quốc gia: Đức, Nhật Bản, Singapore, Anh và Mỹ – gần một nửa giám đốc điều hành cấp cao cho biết họ “rất có thể” sẽ phải sa thải nhân viên trong năm nay. Tuy nhiên, chỉ có 10% công ty có khả năng cắt giảm nhân viên làm việc trong lĩnh vực an ninh mạng, so với mức trung bình 20% ở các lĩnh vực khác.
ISC2, một tổ chức phi lợi nhuận toàn cầu và là hiệp hội lớn nhất của các chuyên gia an ninh mạng, cho biết tại Singapore, 68% công ty cho rằng việc sa thải nhân viên là cần thiết khi nền kinh tế rơi vào vùng trũng. Tuy nhiên, chỉ 15% có khả năng sẽ giảm các vị trí liên quan đến an ninh mạng, trong khi con số này với các lĩnh vực khác như nhân sự hay marketing lần lượt là 32% và 28%.
Ảnh minh họa: The New York Times
Tại sao ngành an ninh mạng lại “an toàn” trong bão sa thải?
Dữ liệu Jobs on the Rise mới nhất của LinkedIn tiết lộ rằng, các kỹ sư an ninh mạng và chuyên gia tư vấn an ninh mạng là một trong những vị trí có nhu cầu tuyển dụng cao nhất ở Singapore trong năm nay.
Ông Sall – Tổng giám đốc công nghệ của Randstad Singapore, cho biết vai trò của an ninh mạng ở Singapore và trên toàn cầu đã tăng lên trong những năm gần đây do “sự chuyển đổi kỹ thuật số” trong các ngành công nghiệp khác nhau. Ông nói thêm: “Những tiến bộ này đã thúc đẩy nhu cầu về các chuyên gia an ninh mạng có kinh nghiệm để xây dựng và duy trì cơ sở hạ tầng kỹ thuật số an toàn”.
Còn theo Pooja Chhabria – Trưởng ban biên tập khu vực châu Á – Thái Bình Dương của LinkedIn, nguy cơ gia tăng các mối đe dọa trên mạng cũng là nguyên nhân chính dẫn đến nhu cầu tuyển dụng chuyên gia an ninh mạng cao hơn.
Đây là lý do tại sao 42% công ty được khảo sát cho biết họ dự đoán sẽ tăng nhân sự cho an ninh mạng – mức cao nhất trong số tất cả các vị trí công việc – bất chấp những khó khăn về kinh tế. Tuy nhiên, lĩnh vực an ninh mạng không tránh khỏi những khó khăn. Tỷ lệ các công ty muốn tăng nhân sự ở các ngành khác như sau: Tài chính (27%); Quản trị Nguồn nhân lực (25%); Marketing (28%); Sale (28%).
Cụ thể, trong một cuộc khảo sát của Citi vào tháng 11 năm 2022 đối với các “ông lớn” công nghệ hàng đầu cho thấy họ kỳ vọng ngân sách cho nhân sự công nghệ thông tin (CNTT) chỉ tăng 1,8% trong 12 tháng tới – tiếp tục xu hướng giảm kể từ mức 5,6% vào tháng 9 năm 2021. Tuy nhiên, an ninh mạng vẫn là “ưu tiên hàng đầu với mức độ tuyển dụng lớn” trong ngân sách CNTT.
Ảnh minh họa: The Wall Street Journal
Quay trở lại với Việt Nam, theo ông Nguyễn Gia Đức – Giám đốc quốc gia của Fortinet tại thị trường Việt Nam, trong quý IV-2022, trung bình mỗi ngày tại Việt Nam có tới 44 triệu mối đe dọa về an ninh mạng, liên quan đến virus, botnets, Exploits… Con số đó cho thấy tầm quan trọng của nhân sự làm trong ngành an ninh mạng ở Việt Nam là rất lớn.
Các yếu tố khách quan và chủ quan kết hợp khiến ngành an ninh mạng trở thành ngành có nhu cầu tuyển dụng cao tại nước ta. Hiện tại, kỹ sư an ninh mạng là vị trí mà các doanh nghiệp trong nước hay những tập đoàn đa quốc gia đều cần, bởi Internet trở thành nền tảng hoạt động chủ yếu. Từ các công ty hoạt động lĩnh vực về công nghệ cao, viễn thông… đến hệ thống các công ty tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán, bệnh viện, trường học… đều cần vị trí này.
Theo một báo cáo trên Jobsgo, mỗi năm có hơn 15.000 nhân sự an ninh mạng được tạo cơ hội việc làm và thu nhập thuộc top 10 ngành cao nhất. Còn theo Joboko, thu nhập của nhân sự ngành an ninh mạng tính đến cuối năm 2019 đã nằm trong khoảng 1.500 – 3.000 đô la/ tháng, tương đương với khoảng hơn 35 triệu đồng – 71 triệu đồng.
Cơ hội cho nhân viên công nghệ bị sa thải
Những gã khổng lồ công nghệ như Meta, Amazon, Google và Microsoft, cùng với các công ty từ Salesforce đến Zoom, đã tuyên bố cắt giảm việc làm trong vài tháng gần đây. Nhưng theo ISC2, những nhân viên công nghệ bị ảnh hưởng bởi đợt sa thải gần đây cũng có thể được hưởng lợi từ việc tăng nhu cầu tuyển dụng cho ngành an ninh mạng.
ISC2 cho biết: “Có thể nhiều người trong số những cá nhân đó sẽ tìm thấy cơ hội theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực an ninh mạng, nơi họ có thể áp dụng các kỹ năng và kiến thức chuyên môn liên quan”.
Ảnh minh họa: The Wall Street Journal
Chhabria của LinkedIn cho biết kỹ sư phần mềm và kỹ sư hệ thống là hai lĩnh vực mà có thể “tay ngang” sang an ninh mạng dễ dàng nhất. Theo một báo cáo khác của ISC2, những công ty đang trong một xu hướng tuyển dụng mang tên “các phòng ban khác thường”. Theo đó, họ sẽ tuyển dụng những người có chuyên môn phi kỹ thuật như: chăm sóc dịch vụ khách hàng, truyền thông, nhân sự để vào làm việc trong lĩnh vực công nghệ.
Rosso cho biết: “Điều này phần lớn là do tư duy thay đổi từ việc chỉ tập trung vào các kỹ năng kỹ thuật của ứng viên sang tuyển dụng những người có năng lực phi kỹ thuật. Khi được nhận vào, những người làm trái ngành nghề sẽ được đào tạo để xây dựng các kỹ năng nghiệp vụ chuyên môn liên quan đến kỹ thuật công nghệ”.
Clar Rosso – CEO của ISC2 khẳng định: “Những cá nhân sở hữu các kỹ năng như: giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, giao tiếp hiệu quả… sẽ tiến xa trong nghề này”.
Nguồn: https://kenh14.vn/bao-sa-thai-giat-cap-12-van-khong-the-anh-huong-duoc-den-nganh-nghe-nay-20230302215507732.chn