Trong cuộc sống, chúng ta thường nghe một số bậc phụ huynh than phiền: “Con tôi rất khó chăm sóc. Lúc nào cũng khóc và làm ầm ĩ. Cháu tò mò về mọi thứ và không thể dừng lại một phút nào”. Các bậc phụ huynh khác nói: “Con tôi rất ngoan. Bé không khóc hay làm ầm ĩ. Bé ngủ khi no. Bé rất dễ chăm sóc”. “Điều thú vị là những đứa trẻ “khó nuôi” này thường thể hiện khả năng học tập, sáng tạo và khả năng tư duy độc lập mạnh mẽ hơn khi chúng lớn lên.
1. Trẻ em có ‘nhu cầu cao’ có thể thông minh hơn so với trẻ em có ‘nhu cầu thấp’
Các nhà tâm lý học chia trẻ sơ sinh thành “trẻ sơ sinh có nhu cầu cao” và “trẻ sơ sinh có nhu cầu thấp”. Trẻ sơ sinh có nhu cầu cao thường biểu hiện: Ít ngủ và dễ thức giấc: Não hoạt động, nhạy cảm với các kích thích bên ngoài và khó đi vào giấc ngủ sâu; Tò mò: luôn muốn khám phá môi trường xung quanh, thích chạm vào, quan sát và bắt chước; Giàu cảm xúc: Bé dễ khóc vì những chuyện vặt vãnh, nhưng cũng dễ vui vẻ và thể hiện cảm xúc mạnh mẽ hơn.
Ngược lại, trẻ sơ sinh ít nhu cầu dễ được đáp ứng và thích nghi hơn, nhưng có thể ít phản ứng với những điều mới mẻ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng não của trẻ sơ sinh có nhu cầu cao phát triển nhanh hơn vì chúng liên tục tiếp nhận và phản hồi thông tin từ thế giới bên ngoài. Hành vi “khó nuôi dạy” này chính là dấu hiệu của sự phát triển trí tuệ nhanh chóng.
2. Trẻ khóc nhiều hơn có thể thông minh hơn
Nhiều bậc cha mẹ cho rằng trẻ sơ sinh hay khóc là “khó nuôi”, nhưng thực tế, khóc là cách quan trọng để trẻ thể hiện nhu cầu của mình. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) tuyên bố rằng trẻ sơ sinh hay khóc thường có những đặc điểm sau: Nhận thức tốt hơn: Nhạy cảm hơn với những thay đổi về âm thanh, ánh sáng, nhiệt độ, v.v. và có khả năng phát hiện sự khác biệt trong môi trường nhanh hơn.
Trẻ hay khó cũng có xu hướng phát triển ngôn ngữ sớm hơn: Do phát âm thường xuyên, các cơ miệng được rèn luyện và trẻ có thể bắt đầu nói sớm hơn so với các bạn cùng lứa. Kỹ năng xã hội nổi bật: Khóc để thu hút sự chú ý thực chất là luyện tập cách tương tác với người khác.
Một nghiên cứu của Harvard theo dõi 1.000 trẻ sơ sinh đã phát hiện ra rằng những trẻ biểu hiện sự nhạy cảm và cường độ cảm xúc cao hơn khi còn là trẻ sơ sinh sẽ đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra nhận thức sau 5 tuổi.
3. Trẻ em “bất trị” có xu hướng sáng tạo hơn
Nhiều bậc cha mẹ hy vọng rằng con mình sẽ “ngoan ngoãn”, nhưng những đứa trẻ quá phục tùng có thể thiếu khả năng suy nghĩ độc lập. Ngược lại, những đứa trẻ “bất tuân” và luôn thích hỏi “tại sao” thường có tư duy logic và khả năng sáng tạo mạnh mẽ hơn.
Ví dụ: Thích tháo rời đồ vật: Không phải để phá hoại mà là để khám phá cấu trúc và chức năng của đồ vật. Từ chối sự lặp lại máy móc: Không thích học thuộc lòng, thích tự mình tìm ra câu trả lời. Thách thức các quy tắc: Đặt câu hỏi “tại sao chúng ta phải làm điều này?” là cơ sở của sự đổi mới.
Khi Einstein còn nhỏ, giáo viên của ông coi ông là “kẻ vô kỷ luật” vì ông luôn đặt câu hỏi và không hài lòng với những câu trả lời chuẩn. Thực tế cho thấy những đứa trẻ này thường có khả năng tư duy độc lập tốt hơn.
Làm sao để định hướng trẻ đúng cách?
Nếu bé nhà bạn khó chăm sóc, đừng lo lắng, bạn có thể hướng dẫn bé như sau: Cung cấp sự kích thích phong phú: Cho bé tiếp xúc với nhiều loại đồ chơi có màu sắc, âm thanh và kết cấu khác nhau để thúc đẩy sự phát triển các giác quan. Cho phép con khám phá và thả lỏng một cách vừa phải: trong phạm vi an toàn, hãy để con tự mình thử nghiệm mọi thứ, ngay cả khi điều đó có nghĩa là làm bẩn quần áo hoặc làm bừa bộn phòng của con.
Bạn cũng có thể đáp ứng nhu cầu một cách kiên nhẫn: Trẻ sơ sinh có nhu cầu cao cần nhiều tương tác cảm xúc hơn và phản ứng kịp thời có thể tăng cường cảm giác an toàn cho trẻ. Rèn luyện khả năng tập trung: Thông qua các trò chơi như xếp hình và xếp khối, hãy để trẻ học cách đắm mình vào một thứ gì đó.
Mặc dù trí thông minh phần lớn được tạo ra do thiên bẩm, có nghĩa là đứa trẻ nào thông minh hay không đã được định sẵn từ khi hình thành trong bào thai. Tuy nhiên, đừng xem nhẹ những ảnh hưởng của môi trường và cách giáo dục của gia đình. Nếu được định hướng đúng đắn, trẻ hoàn toàn có thể rèn luyện chỉ số IQ và cả EQ giúp cho tương lai thành công sáng lạn hơn. Bố mẹ hãy dành nhiều thời gian ở bên và nhớ rằng việc ‘phản hồi’ trẻ cũng vô cùng quan trọng đấy nhé!
Xem thêm: Đây là kiểu trẻ không nổi loạn nhưng đáng sợ hơn cả trẻ hư, phụ huynh thấy vậy cũng chỉ biết tặc lưỡi: “Con tôi ngoan mà!”
Có một kiểu trẻ con mà ai cũng nghĩ là ngoan, nhưng thực ra, nó “đáng sợ” hơn nhiều so với những đứa trẻ “hư”. Đó là những đứa trẻ không quậy phá, không cãi lời, không bỏ học, cũng chẳng bao giờ khiến cha mẹ phải chạy đôn chạy đáo lên văn phòng nhà trường vì “lỡ tay” đánh bạn. Trông thì vô cùng hoàn hảo, nhưng sự thật là, cái hoàn hảo đó chính là lớp vỏ ngụy trang kín kẽ nhất.
Bạn đã bao giờ gặp những đứa trẻ lúc nào cũng tỏ ra dễ thương, lễ phép, biết vâng lời tuyệt đối? Bề ngoài, chúng giống như những thiên thần nhỏ được lập trình để làm hài lòng mọi người xung quanh. Nhưng nếu nhìn kỹ hơn, bạn sẽ nhận ra một điều khác: Chúng chẳng thực sự quan tâm đến ai, thậm chí là chính bản thân mình.
Đáng sợ nhất ở đây không phải là một đứa trẻ bướng bỉnh, làm trái ý cha mẹ để khẳng định cái tôi cá nhân. Điều kinh hoàng thật sự là một đứa trẻ hoàn toàn đánh mất cái tôi của mình để trở thành bản sao của những kỳ vọng và yêu cầu người lớn đặt ra. Từ những câu như “Con phải học thật giỏi”, “Con phải ngoan ngoãn nghe lời”, “Con không được làm cha mẹ buồn”… mà trẻ em dần học cách điều chỉnh hành vi của mình để làm hài lòng người khác.
Những đứa trẻ này thường đánh mất cái tôi.
Đó là những đứa trẻ sẽ tự động bật chế độ “ngoan” khi có người lớn xung quanh. Chúng làm tất cả mọi thứ đúng chuẩn mực. Luôn chăm chỉ học hành, luôn lễ phép thưa gửi, luôn im lặng khi không được hỏi. Nhưng đằng sau vẻ ngoài ngoan ngoãn đó, rất có thể là một tâm hồn rỗng tuếch, không cảm xúc, không đam mê và không cả chính kiến. Chúng sống như những con rô-bốt được lập trình, sợ mắc lỗi đến nỗi chẳng dám làm gì khác biệt.
Một đứa trẻ hư có thể gào lên “Con ghét ba mẹ!” trong cơn tức giận. Nghe thì thật đau lòng, nhưng ít nhất nó vẫn đang biểu đạt cảm xúc thật của mình. Còn kiểu trẻ “hoàn hảo” này sẽ chẳng bao giờ nổi giận, chẳng bao giờ dám phản đối. Chúng nhẫn nhịn, kìm nén, rồi biến sự tức giận thành những nụ cười giả tạo. Điều nguy hiểm là, khi sống quá lâu với cái vỏ bọc “ngoan ngoãn”, chúng sẽ dần đánh mất cả khả năng hiểu và thể hiện cảm xúc thật của chính mình.
Cha mẹ thường thở phào khi thấy con mình không bướng bỉnh, không cãi lời, không phá phách. “Con tôi ngoan mà!” – câu nói quen thuộc mà nhiều phụ huynh tự an ủi bản thân, mà không nhận ra rằng, đôi khi sự ngoan ngoãn ấy không phải là thành quả của tình yêu thương hay giáo dục đúng đắn, mà chỉ là một cơ chế tự vệ của con trẻ.
Đứa trẻ ngoan thái quá thường là những đứa trẻ nhạy cảm, dễ tổn thương, và sợ bị từ chối. Chúng hiểu rằng cách tốt nhất để được yêu thương là phải làm hài lòng người khác. Thay vì được nuôi dưỡng trong một môi trường an toàn để phát triển, chúng bị kẹt trong vòng xoáy của sự kỳ vọng. Từ đó, dần dần, chúng không dám mơ mộng, không dám thể hiện cái tôi, và cũng chẳng dám làm bất kỳ điều gì có thể bị đánh giá là “sai trái”.
Đứa trẻ ngoan thái quá thường là những đứa trẻ nhạy cảm, dễ tổn thương, và sợ bị từ chối.
Có lẽ, kiểu trẻ đáng sợ nhất không phải là những đứa trẻ quậy phá, nổi loạn mà chính là những đứa trẻ đã hoàn toàn từ bỏ việc tìm kiếm bản sắc cá nhân để trở thành thứ mà người lớn mong muốn. Đó mới thật sự là một sự mất mát không thể đong đếm được.
Vậy thì, điều mà các bậc phụ huynh cần làm là gì? Thay vì chăm chăm vào việc làm sao để con mình trở nên ngoan ngoãn, có lẽ họ nên hỏi: “Con muốn gì?”, “Con cảm thấy thế nào?” và “Con nghĩ sao về điều này?”. Một đứa trẻ được phép thể hiện cảm xúc thật, được phép sai lầm, và được phép sống với chính bản thân mình, mới là một đứa trẻ khỏe mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần.
Cha mẹ nào cũng muốn con mình ngoan. Nhưng nếu “ngoan” đồng nghĩa với việc đánh mất cái tôi cá nhân, thì có lẽ, cái giá phải trả là quá đắt.
Nguồn: https://www.webtretho.com/f/me-la-tat-ca/harvard-cong-bo-nghien-cuu-3-dau-hieu-tre-co-iq-cao-vut-nhung-lai-bi-nham-la-kho-nuoi